Zadanie nr 5834466
Czworokąt wypukły jest wpisany w okrąg o promieniu 4. Kąty
i
są proste (zobacz rysunek). Przekątne
i
tego czworokąta przecinają się w punkcie
tak, że
oraz
.
Oblicz długości boków czworokąta .
Rozwiązanie
Bez trudu powinniśmy zauważyć, że podane informacje oznaczają, że jest średnicą danego okręgu, więc
. Ponadto

Możemy też łatwo obliczyć długość odcinka – albo korzystamy z podobieństwa trójkątów
i
, albo nawet krócej, korzystamy z twierdzenia o siecznych okręgu.

Na tym się kończą proste obserwacje.
Sposób I
Zadania nie uda nam się rozwiązać jeżeli nie pobawimy się trochę z danym rysunkiem – warto podpisać długości odcinków, które udało nam się obliczyć. Musimy też jakoś wykorzystać fakt, że jest średnicą okręgu, co w szczególności oznacza, że środek okręgu
pokrywa się ze środkiem odcinka
.

Jeżeli trochę pokombinujemy i dorysujemy promienie i
, to możemy zauważyć obiecującą sytuację – w każdym z trójkątów
i
znamy długości wszystkich trzech boków. To oznacza, że jesteśmy w stanie obliczyć wszystko co chcemy w tych trójkątach. Szczególnie obiecujący jest dolny trójkąt
, bo dodatkowo jest równoramienny:
. Obliczmy wysokość
tego trójkąta. Na mocy twierdzenia Pitagorasa

(Mogliśmy też skorzystać ze znanego faktu, że wysokość w trójkącie prostokątnym
jest średnią geometryczną odcinków
i
:
). Teraz jest już z górki – patrzymy na trójkąty prostokątne
i
.

Musimy jeszcze obliczyć długości pozostałych dwóch boków czworokąta – korzystamy w tym celu np. z podobieństwa trójkątów
i
(trójkąty te są podobne, bo mają równe kąty:
i
jako kąty wpisane oparte na równych łukach).

Sposób II
Tym razem pozostańmy w okolicach oryginalnego rysunku.

Ponieważ znamy długości odcinków, na które dzielą się przekątne czworokąta , do obliczenia długości boków czworokąta wystarczy obliczyć cosinus kąta
między przekątnymi (znajomość tego cosinusa pozwoli nam napisać twierdzenia cosinusów w trójkątach
,
,
i
). Oznaczmy dodatkowo
i
. Mamy wtedy

Drugie równanie mnożymy przez 3 i dodajemy do trzeciego równania (żeby skrócić ).

Podstawiamy teraz to wyrażenie do pierwszego równania

Wtedy

Wracamy jeszcze do drugiego równania początkowego układu – żeby obliczyć .

Piszemy teraz twierdzenie cosinusów w trójkącie .

Długość boku obliczamy już z twierdzenia Pitagorasa.

Sposób III
Zadanie można też w miarę prosto rozwiązać przy użyciu geometrii analitycznej. Umieśćmy całą sytuację w układzie współrzędnych w ten sposób, żeby i
.

Okrąg opisany czworokącie ma wtedy równanie

Ponadto, . Tak samo jak w sposobie I zauważamy, że trójkąt
jest równoramienny i niech
będzie spodkiem jego wysokości opuszczonej z wierzchołka
. Łatwo teraz wyznaczyć współrzędne punktu
– jest to punkt wspólny danego okręgu i pionowej prostej
. Podstawiamy
do równania okręgu.

Jeżeli umieścimy czworokąt w układzie współrzędnych tak, aby punkt
znajdował się poniżej osi
, to mamy wtedy
.
Piszemy teraz równanie prostej . Szukamy prostej w postaci
i podstawiamy współrzędne punktów
i
.

Odejmujemy od drugiego równania pierwsze (żeby skrócić ) i mamy

Stąd

i prosta ma równanie

Szukamy teraz jej punktu wspólnego z okręgiem opisanym na czworokącie
. Podstawiamy
do równania okręgu.

Druga możliwość dałaby nam punkt więc,
,

i . Pozostało teraz obliczyć długości boków czworokąta
.

Odpowiedź: