Zadanie nr 1136830
Dane są trzy okręgi , i . Okręgi , są styczne zewnętrznie, jednocześnie są styczne wewnętrznie do okręgu (patrz rysunek). Promienie okręgów i są odpowiednio równe i , a środki wszystkich trzech okręgów leżą na jednej prostej. Uzasadnij, że długość odcinka jest równa , gdzie odcinek jest cięciwą okręgu i zawiera się we wspólnej stycznej okręgów i .
Rozwiązanie
Niech będzie punktem styczności okręgów i , a i niech będą punktami styczności tych okręgów z okręgiem .
Sposób I
Wiemy, że środki wszystkich trzech okręgów leżą na jednej prostej, więc jest średnicą okręgu . W takim razie trójkąt jest prostokątny. Prosta jako styczna do i jest prostopadła do prostej łączącej środki tych okręgów, czyli do . W takim razie jest wysokością w trójkącie .
Aby obliczyć długość odcinka zauważmy, że trójkąty i są podobne (bo każdy z nich jest podobny do trójkąta ). W takim razie
Sposób II
Korzystamy z tego, że wysokość opuszczona z wierzchołka kąta prostego trójkąta prostokątnego ma długość równą średniej geometrycznej długości odcinków, na które wysokość ta dzieli przeciwprostokątną. Mamy zatem
Sposób III
Tym razem patrzymy na trójkąt prostokątny , gdzie jest środkiem największego okręgu. Mamy w nim
Korzystamy teraz z twierdzenia Pitagorasa