Zadanie nr 2702022
Wybieramy losowo punktów na okręgu. Oblicz prawdopodobieństwo, że punkty te leżą na jednym półokręgu.
Rozwiązanie
Zauważmy najpierw, że punkt na okręgu jednoznacznie wyznacza półokrąg, którego jest środkiem.
Kolejna obserwacja, to że punkty leżą na jednym półokręgu wtedy i tylko wtedy, gdy wyznaczone przez te punkty półokręgi mają niepustą część wspólną. Spróbujmy to uzasadnić: jeżeli punkty leżą na jednym półokręgu, to środek tego półokręgu należy do każdego z półokręgów wyznaczonych przez dane punkty. Na odwrót, jeżeli jest punktem wspólnym wszystkich
półokręgów wyznaczonych przez dane punkty, to punkty te leżą na półokręgu o środku
.
Powyższe obserwacje pozwalają nam sprafrazować zadanie: losujemy półokręgów, jakie jest prawdopodobieństwo, że ich część wspólna jest niepusta?
Półokręgi możemy losować następująco: losujemy średnic, a potem dla każdej ze średnic wybieramy jeden z wyznaczonych przez nie półokręgów. Pokażemy, że w tym drugim etapie, czyli przy wyborze półokręgów, interesujące nas prawdopodobieństwo otrzymania przecinających się łuków wynosi
(jest więc niezależne od tego jakie średnice wylosowano). To oznacza, że szukane prawdopodobieństwo wynosi
.
Ustalmy zatem różnych średnic i zastanówmy się jakie jest prawdopodobieństwo wybrania
półokręgów, które mają niepusty przekrój. Zauważmy, że mamy już teraz sytuację skończoną, czyli prawdopodobieństwo klasyczne! Każda średnica wyznacza dwa półokręgi, czyli

Zdarzeń sprzyjających jest tyle, na ile łuków dzieli okrąg średnic, czyli
. Rzeczywiście, jeżeli półokręgi mają mieć część wspólną, to musi to być jeden z tych
łuków. Odwrotnie też, łatwo zobaczyć, że każdy z tych łuków jednoznacznie wyznacza
półokręgów. Zatem prawdopodobieństwo wybrania
przecinających się półokręgów wynosi

Odpowiedź: